محققان دانشکده مهندسی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر با همکاری دانشگاه گرانادای اسپانیا موفق شدند منسوج سلولزی را برای تولید زخم پوش با خاصیت ضدمیکروبی و ضد سرطانی اصلاح کنند.
سید عباس نوریان نجف آبادی، دانش آموخته دکتری نساجی در خصوص طرح خود با عنوان «تکمیل زخم پوش سلولزی به وسیله سنتز نانوساختار متخلخل فلزی-پپتیدی جهت رهایش دارو» گفت: امروزه چارچوب های فلزی-آلی (Metal–Organic Framework MOF) کاربردهای مختلفی را در علوم پزشکی به خود اختصاص داده اند.
وی افزود: این چارچوب ها از اتصال فلز با لیگاند آلی، حفره های توخالی را در ساختار خود تشکیل می دهند که این شبکه های متخلخل ازجمله مواد دارورسان در سال های اخیر شناخته شده اند. هرچند که کاربرد این مواد در صنعت نساجی به منظور تکمیل زخم پوش ها و پدهای بهداشتی درمانی کمتر موردتوجه پژوهشگران قرارگرفته است، ولی با توجه به توانایی های بالای این مواد در حمل دارو، آینده روشنی برای این مواد در زخم پوش ها انتظار می رود.
نوریان ادامه داد: در این پژوهش، از دو نوع چارچوب فلزی-آلی با عنوان چارچوب گلوتامات-روی به عنوان BioMOF و چارچوب فلزی-آلی (۳،۵-دی متیل-۴-کربوکسی پیرازولات-روی به عنوان MOF استفاده کردیم.
وی با بیان اینکه از هرکدام از مواد MOF به منظور دارورسانی طی روش های مختلف بر روی منسوج سلولزی استفاده شد، بیان کرد: این پژوهش با همکاری دانشگاه گرانادا و به مدت دو سال تحت راهنمایی دکتر همتی نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و پروفسور خورخه ناوارو (Jorge Navarro) هیئت علمی دانشگاه گرانادای اسپانیا انجام شده است.
نوریان با تاکید بر اینکه چارچوب گلوتامات-روی به عنوان BioMOF با خاصیت زیست سازگاری و زیست تخریب پذیری بالا برای حمل دارو و گاز بیولوژیکی بر روی منسوج سلولزی سنتز درجا شد، خاطر نشان کرد: با قرار گرفتن دارو در ساختار متخلخل چارچوب فلزی-آلی رهایش کنترل شده ای برای دارو فراهم می شود و می توان از این زخم پوش در مدت زمان طولانی تری استفاده کرد. در این راستا با استفاده از گاز نیتریک اسید (گازی با خاصیت ضدمیکروبی) و داروی فلوئوراسیل (ضدسرطان پوست) می توان زخم پوشی با خاصیت ضدمیکروبی و یا پد ضدسرطانی تهیه کرد.
وی توضیح داد: با توجه به تولید چارچوب فلزی-آلی بر پایه مواد در دسترس گلوتامیک اسید و فلز روی می توان این محصول را با روشی ساده و ارزان به تولید انبوه رسانید. در این پژوهش ساختار متخلخل چارچوب فلزی-آلی روی-گلوتامات با روش سنتز درجا همراه با دارو بر روی زخم پوش سلولزی سنتز شد که مدت زمان کوتاه و سادگی فرایند به تولید انبوه زخم پوش کمک می کند.
به گفته این محقق، در روشی دیگر ساختار سه بعدی چارچوب فلزی-آلی مستحکم [Zn4O(3,5-dimethyl-4-carboxypyrazolato)3] ([Zn4O(dmcapz)3]) به عنوان حامل دارو برای رهایش کنترل شده مولکول های زیست فعال مطالعه شد؛ به طوری که در این روش، برای بارگذاری دارو از آسیاب مکانیکی MOF همراه با دارو استفاده شد.
وی خاطر نشان کرد: این روش به دلیل سهولت انجام، اقتصادی بودن و عدم استفاده از حلال های شیمیایی روشی سبز شناخته می شود. به منظور پوشش دهی زخم پوش با این مواد دارورسان از حمام فراصوت استفاده شد. در نهایت این زخم پوش در مقابل باکتری های E. coli و S. aureus و سلول سرطانی پوست (B16F10 melanoma cells)، خاصیت ضد میکروبی و ضدسرطانی خیلی قوی نشان داد.
این محقق ادامه داد: بارگذاری دارو درون ساختار متخلخل چارچوب فلزی آلی برای رسیدن به رهایش کنترل شده دارو و آماده سازی زخم پوش یا پد سرطانی با این مواد از جمله سختی های این پژوهش بود که در طول این پژوهش بر آن غلبه شد.
نوریان با بیان اینکه منسوج تکمیل شده با ساختارهای MOF کاربردهای گوناگونی دارند، بیان کرد: از نتایج این پژوهش می توان در صنعت دارورسانی، زخم پوش ها و پدهای بهداشتی درمانی استفاده کرد. همچنین با بهینه سازی مواد سنتز شده در این پژوهش می توان برای کاربرد در غشاها، فیلترها و ذخیره سازها استفاده کرد.
بر اساس اعلام روابط عمومی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، وی با بیان اینکه از این پژوهش سه مقاله ISI استخراج شد، بیان کرد: استفاده از مواد دارورسان برای رهایش کنترل شده دارو بر روی زخم و سلول های سرطانی قابل توجه برای پژوهشگران صنعت دارورسانی و بهداشتی است که با حمایت های بیشتر در ادامه سعی بر استفاده از آزمون های حیوانی با سلول های سرطانی مختلف و تهیه نمونه نیمه صنعتی برای تولید انبوه خواهد شد.
