ایسنا/قزوین فرش بخشی از فرهنگ ایرانی محسوب می‌شود و فرش دستباف از شاخص‌ترین جلوه‌های فرهنگ و تمدن ایران است. کیفیت نقش‌ها و طرح‌های متنوع برگرفته از جغرافیای طبیعی و اجتماعی این سرزمین طی دوره‌ها و قرن‌های گذشته، آوازه فرش ایرانی را در سراسر جهان گسترده است.

به گزارش ایسنا، با توجه به فرهنگ ایرانی در اغلب خانه‌ها حداقل یک قالی یا قالیچه زینت‌بخش دکوراسیون داخلی است. با همه مراقبت‌هایی که می‌شود همیشه امکان آسیب دیدن قسمتی از فرش وجود دارد. به‌خصوص وقتی در خانه اقدام به شستن فرش می‌کنیم صدمات زیادی به رنگ ریشه‌ها و بافت فرش وارد می‌شود که با رفوی فرش می‌توان همه ایرادهای قالی را برطرف کرد.

رفوگری یا هنر مرمت، اصلاح خرابی‌های فرش و معایب آن است. ترمیم و بازسازی بخش‌های آسیب‌دیده فرش را رفوگری فرش می‌گویند که تنها باید به دست افراد باتجربه انجام شود. مراقبت از فرش امری ضروری در خانه‌هاست، رفوی فرش ازجمله فعالیت‌های بسیار تخصصی است که متخصصان آن باید مهارت بالایی داشته باشند. مرمت‌کاران فرش دستباف، سالیان سال هم به چرخه اقتصادی و هم به میراث فرهنگی ما کمک کرده‌اند.

در میان بازار شلوغ قزوین، سراها و تیمچه‌هایی با فضای آرام قرار دارد که هنرمندان گمنام‌ ترمیم فرش دستباف، استادانی باظرافت تمام، فرش‌های نفیس و ارزشمند را رفو می‌کنند و به آن‌ها حیات دوباره می‌بخشند.

علی‌اکبر کریمی ازجمله رفوگران جوانی است که در بازار فرش قزوین از سال ۱۳۷۲ مشغول کار رفوگری است و ازجمله صدمات فرش را، بیدخوردگی فرش می‌داند؛ وی در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: معمولاً فرش‌هایی که در فضاهای بسته و بدون جریان هوا قراردادند و قالی‌هایی که در انباری نگهداری می‌شوند با مشکل بیدخوردگی روبه‌رو هستند که بعد از گذشت زمان پوسیده می‌شوند. به همین دلیل معمولاً فرش‌های در حال استفاده در خانه‌ها دچار این مشکل نمی‌شوند. نداشتن رطوبت مکان نگهداری فرش و تا نکردن فرش از اصول مراقبت از فرش برای مدت طولانی است.

کریمی با اشاره به اینکه خدمات مربوط به رفوگری فرش ازجمله فعالیت‌های بسیار تخصصی است که متخصصان آن باید مهارت بالایی داشته باشند خاطرنشان می‌کند: ترمیم فرش‌های عتیقه با قدمت ۱۵۰ سال تخصص من است که به دلیل باارزش بودن قالی با استفاده از رنگ‌های گیاهی دوباره‌ ترمیم می‌شود، خامه‌ها با قیمت بالا از تهران خریداری‌ شده با استفاده از ابزارهای رفوگری تعمیر قالی با ظرافت‌های خاصی که بافت قالی داشته، انجام می‌شود. در رفوی قسمت بیدخوردگی فرش قسمت بید زده دوباره بافته می‌شود و با قلاب‌های مخصوص طبق نقشه از پشت‌کار همان طرح دوباره بافته و اصلاح می‌شود.

رفو، بافت دوباره فرش است

رضا دولتشاهی ۴۷ سال سن دارد و از دیگر رفوگران قزوینی هست که در بازار وزیر قزوین کار رفوی فرش را انجام می‌دهد. وی بابیان اینکه رفو، بافت دوباره فرش است و ساییدگی تنها صدمه‌ای است که در بعضی مواقع قالی قابل‌ترمیم نیست در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: معمولاً به دلیل فشارهای مداوم یا استفاده طولانی‌مدت از فرش ساییدگی ایجاد می‌شود که پرزها کمکم از بین می‌روند و آنچه می‌ماند چله‌های فرش است.

این رفوگر باتجربه با اشاره به درست استفاده کردن از فرش تصریح کرد: شستن به‌موقع فرش، نشستن فرش در خانه و مواظبت از ریختن چیزی روی فرش راز سالم ماندن فرش است. که با ریختن جوهر، لاک و موادی ازاین‌دست فرش و قالی نیازمند لکه‌گیری می‌شود و رفوکار باید با ترکیب مواد شیمیایی بدون آسیب زدن به طرح و رنگ قالی، لکه را از بین ببرد.

رفوگری خدمت به میراث فرهنگی است

مسیح الله محمدی متولد ۱۳۳۲ از قدیمی کارهای هنر رفوگری است که از طفولیت مشغول به این کار است و در حال حاضر در کاروانسرای پنبه قزوین مشغول رفوگری فرش است. او یکی از قدیمی‌ترین رفوگران استان قزوین محسوب می‌شود که چشم‌ها و دستان هنرمندش این روزها توان گذشته را ندارد اما هنوز دست بافته‌های آسیب‌دیده را با علاقه و مهارت تمام‌ ترمیم می‌کند.

محمدی در گفت‌وگو با ایسنا بابیان اینکه رفوگری فرش تنها هنر نیست، بلکه خدمت بزرگی به اقتصاد کشور و حفظ میراث باارزش کشورمان است، بیان می‌کند: مرمت قالی به‌عنوان یک هنر بها داده نشده است. مرمت کار قالی تنها با فرش و قالی کهنه سروکار نداشته و ندارد. رفوگر پوشاننده عیب است که فرش‌ها با بهترین کیفیت برای استفاده و همچنین صادرات آماده می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه وسایل و ابزار رفوگری و تعمیر همان‌هایی هستند که در بافت فرش به کار می‌روند خاطرنشان می‌کند: چاقوی بافت، قیچی و شانه آهنی، نخ و سوزن، درفش، انگشتانه، قاب، کوچک چوبی، موم، انبردست،، کلاف‌های پشم و پنبه و ابریشم از وسایل پرکاربرد برای رفوگری فرش است.

این رفوگر باتجربه در ادامه در پاسخ به این سؤال که سوختگی قسمتی از قالی، قابل رفو کردن است یا نه می‌گوید: افتادن زغال یا سیگار روشن و کبریت که باعث سوختگی در فرش با اندازه کم می‌شود قابل جبران و ترمیم است که اگر سوختگی زیاد باشد کار مشکل می‌شود و اصلاح فرش نیاز به تلاش بیشتری دارد و در بعضی مواقع قابل‌ترمیم نیست.

فائزه جواهری، کارشناس صنایع‌دستی میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین نیز در گفت‌وگو با ایسنا بیان می‌کند: به نظر می‌رسد تاریخچه رفوگری به زمان بافت اولین قالی‌ها و گلیم‌ها برمی‌گردد. زیرا بر اساس خصوصیت مواد اولیه مصرفی در بافت فرش یعنی پشم و نخ پنبه و آسیب‌هایی که در طول زمان‌بر اثر استفاده، قرار داشتن در معرض نور شدید آفتاب و یا رطوبت در فرش ایجاد می‌شد، مرمت زیراندازها ضروری بود.

وی اضافه می‌کند: در قزوین این هنر سابقه طولانی دارد ولی شاید بتوان گفت اوج رونق رفوگری در زمان صادرات فرش‌های قزوین به کشورهای دیگر به حدود ۵۰ تا ۷۰ سال پیش‌برمی گردد. در مواردی چون پارگی، پوسیدگی، سوختگی و یا بیدخوردگی رفوگران به اصلاح ایرادهای فرش و یا مرمت آن می‌پردازند. عواملی چون کاهش حجم فروش داخلی و یا صادرات فرش، دستمزدهای پایین و یا سختی این حرفه باعث شده تعداد هنرمندان فعال در این رشته کاهش یابد.

مدیر جهاد کشاورزی بهشهر با بیان اینکه سطح زیر کشت پنبه این شهرستان، 620 هکتار است، گفت: پیش بینی می شود هزار و 500 تن وش از مزارع این شهرستان برداشت شود.

به گزارش خبرگزاری موج مازندران، غلامرضا قنبری با اشاره به برگزاری برنامه روز مزرعه پنبه با حضور معاون بهبود تولیدات گیاهی، مدیران زراعت و هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان، مدیر و کارشناسان جهاد کشاورزی بهشهر، گلوگاه و نکا، کشاورزان پیشرو و علاقمند منطقه در مزرعه پنبه روستای قره تپه دهستان میانکاله شهرستان بهشهر، اظهار داشت: توسعه کشت پنبه جزء اولویت های سیاست های سازمانی بوده و با توجه به اینکه روستای قره تپه ظرفیت خوبی در تولید این محصول دارد، استقبال خوبی از سوی کشاورزان این منطقه دیده می شود.

وی با بیان اینکه سطح زیر کشت پنبه این شهرستان، 620 هکتار است که بیش از 90 درصد آن آبی است، ادامه داد: پیش بینی می شود هزار و 500 تن وَش از مزارع این شهرستان برداشت شود.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بهشهر تصریح کرد: 95 درصد سطح کشت پنبه استان به این شهرستان اختصاص دارد و تاکنون 90 درصد آن برداشت شده است.

وی افزود: در این برنامه، چند تن از کشاورزان پیشرو منطقه ضمن بیان تجربیات و چگونگی اجرای طرح های تحقیقاتی و پروژه pvs در مزرعه، مسائل و مشکلاتی که در زراعت پنبه با آن مواجه هستند را به مسئولین ارائه و خواستار پیگیری و رفع آن شدند.

مدیرعامل صندوق پنبه گفت: حدود ۲۰ هزارتن روغن نباتی که می‌تواند از تخم پنبه حاصل شود، از دسترس خارج شده و تبدیل به کود دامی می‌شود.

محمدحسین کاویانی مدیرعامل صندوق پنبه ایران، بیان کرد: محصول پنبه از پیش از انقلاب تا سال ۸۲، بیش از نیاز صنعت نساجی تولید و به عنوان یکی از منابع مهم واردات ارز به کشور، محسوب شده است. به طوری که حدود ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزارتن پنبه در مساحت ۱۰۰ هزار هکتار فقط در استان گلستان، معروف به استان طلای سفید، کشت و با وجود ۴۰ کارخانه فعال پنبه پاک کنی، همه ساله ۱۰۰ هزار تن پنبه مازاد بر نیاز صنایع داخلی، از این استان صادر می‌شد.

او افزود: متاسفانه در سال‌های اخیر با توجه به جایگزین شدن کشت برخی محصولات با پنبه که در گذشته وجود نداشتند، همچنین به دلیل کمبود آب در برخی استان‌ها و عدم صرفه اقتصادی کشت پنبه برای کشاورزان، زراعت این محصول در سطح کشور کاهش پیدا کرد؛ تمام سطح کشت پنبه در سطح کشور، حدود ۹۰ تا ۱۰۰ هزار هکتار است. از این میزان زمین تحت کشت پنبه، بین ۵۰ تا ۶۰ هزارتن پنبه تصفیه شده یا محلوج قابل استفاده در صنایع نساجی تولید می‌شود.

امسال ۴۴۰ هزار دلار صرف واردات پنبه می‌شود

کاویانی ادامه داد: این در شرایطی است که نیاز کشور به پوشاک همواره در حال افزایش است و مابقی نیاز ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزارتنی صنایع داخلی به پنبه، از طریق واردات این محصول تامین می‌شود. سال گذشته حدود ۸۰ هزارتن و سال قبل از آن، ۹۷ هزار تن پنبه وارد کشور کردیم در حالی که قیمت هر کیلو پنبه وارداتی، ۲.۲ دلار است. تا پایان امسال نیز، به واردات حداقل ۱۰۰ هزارتن پنبه نیاز خواهیم داشت.

او با بیان این که وزارت جهاد کشاورزی برنامه‌هایی را در دست اجرا دارد تا حداقل نیاز صنعت نساجی را در این حوزه تامین کند، گفت: پتانسیل لازم برای تولید داخلی پنبه و بی نیاز شدن از واردات را داریم و فقط باید برنامه ریزی صحیح انجام شود.

مدیرعامل صندوق پنبه ایران در پاسخ به این سوال که توسعه کشت پنبه چه میزان اشتغالزایی خواهد داشت؟ گفت: محصول برداشت شده توسط کشاورزان پنبه کار، وَش نام دارد و تخم پنبه نیز همراه آن است، پنبه محصولی است که تمام اجزای آن قابل استفاده است و ضایعات زیادی ندارد. وَش به کارخانجات پنبه پاک کنی می‌رود، تخم پنبه از الیاف آن جدا می‌شود، الیاف جدا شده به سمت کارخانجات ریسندگی می‌رود و در آن کارخانه‌ها، با توجه به کیفیت پنبه‌ها، انواع نخ‌های ضخیم و ظریف از نخ نمره ۲ گرفته تا نخ نمره ۶۰، استفاده می‌شود.

او با بیان این که هرقدر نمره نخ بالاتر رود، یعنی ظریف‌تر است و برای تولید پارچه‌های ظریف‌تر نیز استفاده می‌شود، گفت: نخ نمره ۲ برای تی‌های زمین شور، نخ نمره ۵ برای قالیچه‌ها و نخ‌های نمره بالاتر، برای پارچه‌های ظریف و لباس‌ها استفاده می‌شوند. هر قدر نخ ظریف‌تر باشد، قیمت بالاتری دارد.

کاویانی اضافه کرد: تخم پنبه نیز به کارخانجات روغن کشی می‌رود که در آن جا، ۱۷ درصد از حجم تخم پنبه به روغن نباتی با کیفیت خوب تبدیل می‌شود. به طور کلی، ۵۰ درصد از حجم وَش را نیز، تخم پنبه تشکیل می‌دهد. کنجاله پنبه را هم برای خوراک دام استفاده می‌کنند، ضمن آن که بوته‌های خشک شده پنبه بعد از برداشت محصول، در صنایع نوغان (پرورش کرم ابریشم) قابل استفاده هستند. بنابراین، این محصول صنایع مختلفی را تامین و اشتغال زیادی را ایجاد می‌کند.

دلایل سه گانه تبدیل شدن ایران از صادرکننده به واردکننده پنبه!

او در پاسخ به این که چرا از سال ۸۲ به بعد، سطح کشت پنبه در ایران کاهش یافته است؟ تصریح کرد: یک مقدار از این مسئله، به کشت محصولاتی بر می‌گردد که در گذشته وجود نداشتند، مثلا کلزا قبل از انقلاب در ایران وجود نداشت. از آن جا که زراعت این محصول به دلیل تولید روغن از آن اجتناب ناپذیر است، بخشی از زمین‌ها که قبلا تحت کشت پنبه بودند، به زیر کشت کلزا رفته‌اند. همچنین به دلیل افزایش جمعیت و افزایش نیاز کشور به گندم و برنج، بخش دیگری از زمین‌ها نیز به زیر کشت این دو محصول رفته‌اند.

الگوی کشت تغییر کرد

این مقام مسئول بیان کرد: موضوع بعدی مربوط به باصرفه بودن زراعت برای کشاورز می‌شود؛ یعنی اگر زراعت یک محصول برای کشاورز صرفه داشته باشد، حتما به زراعت آن ادامه می‌دهد. بسیاری از کشور‌ها برای کشت پنبه به کشاورزان خود یارانه پرداخت می‌کنند، اما متاسفانه ما نتوانستیم این کار را برای کشاورزان خود انجام دهیم. به دلیل وجود داشتن این یارانه در کشور‌های دیگر و عدم وجود آن در ایران، کشت آن با محصولات دیگر قابل رقابت نیست.

صنایع نساجی نباید مجوز واردات پنبه می‌گرفتند

او گفت: در سال ۷۹، ۴۷ هزارتن پنبه مازاد بر نیاز صنایع نساجی را داشتیم و در سال ۸۲، ۲۵ هزارتن این محصول مازاد را به دستور وزارت جهاد کشاورزی به منظور کاهش دغدغه کشاورزان خریداری کردیم اما باز هم مجبور شدیم، ۱۲ هزار تن از این محصول مازاد را با مجوز دولت صادر کنیم تا بازار تنظیم شود. متاسفانه در شرایطی که ۱۲ هزار تن پنبه را صادر کردیم، مجوز واردات پنبه به صنایع نساجی داده شد که این مسئله، سبب شد تا از آن سال به بعد، کشاورزان دلسرد شوند و سطح کشت پنبه را کاهش دهند.

برخلاف سایر دانه‌های روغنی، یارانه کشت پنبه دانه حذف شد

کاویانی سومین دلیل کاهش سطح زیر کشت پنبه را اینطور بیان کرد: تا سال ۸۲، به تمام دانه‌های روغنی یارانه تخصیص داده می‌شد؛ به طوری که، برای هر کیلو سویا ۳۵ تومان، هر کیلو کلزا ۸۵ تومان و هر کیلو پنبه دانه نیز ۲۹۵ ریال یارانه اختصاص داده می‌شد. اما از آن سال به بعد، هرگز متوجه نشدیم که به چه دلیل یارانه پنبه دانه را قطع کردند!

او گفت: این مسئله در شرایطی که ۹۰ درصد روغن مورد نیاز کشور وارداتی است، سبب شد تا تمام کارخانجات روغن‌کشی که از تخم پنبه روغن‌کشی می‌کردند، بدون استثنا تعطیل شوند. با خروج تخم پنبه از چرخه روغن‌کشی، این محصول به سمت دامداری‌ها رفت و تبدیل به خوراک دام شد. اکنون حدود ۲۰ هزارتن روغن نباتی با کیفیت خوب که می‌تواند از تخم پنبه حاصل شود، از دسترس خارج شده و تبدیل به کود دامی می‌شود!

مدیرعامل صندوق پنبه ایران در پایان تاکید کرد: اگر به خرید تخم پنبه نیز مانند خرید سایر دانه‌های روغنی مانند کلزا، سویا، گل رنگ و آفتابگردان، توسط دولت و وزارت جهاد کشاورزی امتیازات مشابه داده شود، کمک خوبی برای کشاورزان خواهد بود و رغبت آن‌ها را به کشت و تولید پنبه بیشتر، می‌افزاید.

گروه استان‌ها – استاندار یزد با بیان اینکه زیرساخت‌های آب، برق و گاز مجموعه شهرک نساجی در محله مریم آباد تامین می‌شود گفت: ظرف یک سال آینده شهرک نساجی یزد به بهره‌برداری می‌رسد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از یزد، مهران فاطمی در حاشیه بازدید از محله مریم آباد در شهرستان یزد اظهار داشت: برنامه ما این است که به مناطق مختلف استان سرکشی کنیم، این بازدید در شهرستان یزد که بزرگترین شهرستان استان است انجام شد، با وجود اینکه این شهرستان در مرکز استان واقع شده مشکلات زیادی را به خصوص در بخش‌ها و مناطق حاشیه‌ای شهر دارد.

وی با بیان اینکه یکی از محلاتی که در دستور کار بود ساماندهی و رفع مشکلات محله مریم آباد بود است عنوان کرد: شهرک نساجی این منطقه سالیان سال است که پروژه آن متوقف شده بود و این شهرک نیاز این منطقه‌ است.

وی با اشاره به اینکه صنعت نساجی یکی از صنایع مزیت‌دار، ویژه ریشه دار استان یزد است تصریح کرد: با بازدید میدانی که جهت ساماندهی پروژه امروز به آن ورود کردیم و سبب شد تولیت این مجموعه تولیت به اتحادیه نساجی واگذار شود‌.

استاندار یزد گفت: این مجموعه همچنین با مشکلات و مسائل زیرساختی، آب، گاز و برق مواجه بود که برای هر سه مورد تصمیم گرفته شد تا در ظرف یک سال آینده شاهد بهره‌برداری از این شهرک باشیم و واحدهای تولیدی در آنجا مستقر شوند.

فاطمی با بیان اینکه باید صنعت نساجی استان یزد جایگاه واقعی خود را به دست آورد گفت: همچنین از واحدهای نساجی که در بافت مستقر بودند بازدید شد که مشکلاتی داشتند و پس از افتتاح پروژه به شهرک نساجی منتقل می‌شوند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از یزد، استان یزد از دیرباز تاکنون به عنوان قطب اصلی محصولات نساجی در کشور و منطقه شناخته می‌شده اما در طول چند دهه گذشته بی‌توجهی به این صنعت و عدم اجرای اقدامات لازم برای رفع مشکلات آن سبب شده که صنعت نساجی استان با چالش‌های اساسی روبرو شود.