انرژی از جمله موارد پرمصرفی است که روزانه در تعداد زیادی از کارخانه‌ها و توسط دستگاه‌های مختلف تولید می‌شود. متأسفانه بیساری از انرژی‌های تولید شده در طی فرآیند تولید هدر می‌رود. برخی از انرژی‌های تولید شده تجدیدپذیر بوده و برخی نیز تجدیدپذیر نیستند. برای جلوگیری از هدررفت انرژی‌های تولیدی که طبعاً هزینه‌های زیادی نیز برای تولید آن مصرف می‌شود، راه‌هایی وجود دارد.
تکنیک قطعی غلبه بر تنبلی، یک بار برای همیشه
با بکار بردن این راه‌ها، در میزان انرژی بسیار زیادی صرفه‌جویی شده و از آن می‌توان استفاده‌های مضاعفی نمود. یکی از این راه‌ها و راهکارها استفاده از پارچه نسوز به عنوان پوششی در مقابل انرژی‌های تولیدی است. به علت الیاف بکار رفته در مواد اولیه تولید پارچه نسوز، خاصیت مقاومت در برابر حرارت بالا در این نوع پارچه بوجود می‌آید.
کاربرد پارچه نسوز صرفاً به موارد حفظ انرژی محدود نمی‌شود هر چند که یکی از موارد پرمصرف و مهم می‌باشد. انواع پارچه نسوز نظیر پارچه فایبرگلاس و یا پارچه سرامیکی که هر کدام از الیاف خاصی تولید شده‌اند، ویژگی‌ها خاصی داشته و کاربردهای مختلفی دارند. الیاف پارچه فایبر که نقش تقویت کننده در حرارت زیاد را دارد با نام پارچه دما بالا نیز شناخته می‌شود که برای کوره‌های با دمای زیاد می‌تواند پوشش مناسبی برای حفظ انرژی بکار برده شود. لذا در این مقاله هدف ما این است که با پارچه نسوز آشنایی داشته و با توجه به ویژگی‌های و خواصی که دارد، مزایا و موارد مصرف آن را بیان نماییم.
پارچه نسوز چیست؟
ابتدا لازم است تعریف ساده‌ای از پارچه نسوز داشته باشیم. با توجه به استفاده فراوانی که همه ما از پارچه داریم، ذهنیت شناخت پارچه برای همه آشناست. انواع مختلف پارچه را هم در طول زندگی شنیده و بعضاً بکار برده‌ایم. اما خاصیتی که باعث تمایز پارچه نسوز از سایر پارچه‌های معمولی دارد این است که به علت الیاف و موارد اولیه خاص بکار رفته در تولید آن، مقاومت زیادی در برابر حرارت دارد. البته با توجه به توانایی بشر در تولید انرژی‌هایی با میزان حرارت‌های بالا، هیچ پارچه‌ای نسوز نیست. اما آنچه به عنوان نسوز به برخی پارچه‌ها اطلاق می‌شود به علت مقاومت فراوان در برابر حرارت‌های زیادی می‌باشد که با حرارت‌هایی با دماهای معمولی قابل اشتعال نیست.
مواد اولیه در تولید پارچه نسوز اغلب الیاف‌های آرامید یا کولار، فایبر سرامیک، گرافیت، فایبرگلاس و … هستند. همین الیاف باعث مقاومت این پارچه‌ها در برابر حرارت و اشتعال شده که کاربردهای مختلفی دارند. بافت خاص از جنس پشم و ابریشم طبیعی خالص که به راحتی آتش نمی‌گیرند و همچنین وزن زیاد از عواملی هستند که مقاومت این پارچه‌ها را بالا برده و بعضاً در صورت شعله‌ور شدن، به آرامی می‌سوزند. البته در مواردی این قابلیت را هم دارند که آتش خود را خاموش نمایند. در این پارچه‌ها برای بالابردن مقاومت مکانیکی آنها گاهی اوقات با مواد پلیمری پوشش می‌دهند و تک‌رشته‌های نازک فولادی را جهت تقویت الیاف آنها بکار می‌برند.
انواع پارچه نسوز و نوار نسوز
این پارچه‌ها با توجه به این که در خاصیت‌های مختلفی با توجه به الیاف اولیه بکار رفته در آنها دارند، در انواع مختلف تولید شده و کاربردهای مختلفی دارند. در ادامه برخی از انواع پرکاربرد پارچه نسوز و نوار نسوز را نام برده و ویژگی آنها را تشریح می‌نماییم.
برزنت: جزء معروف‌ترین و محبوب‌ترین پارچه‌ها شناخته می‌شود. این پارچه برای عایق پشتیبان کوره، لایه محافظ جوشکاری، عایق‌کاری قالب‌ها مناسب است. دلیل آن هم مقاومت مکانیکی بالای پارچه است که مقاومت حرارتی تا 500 درجه سانتی‌گراد را نیز دارد.
سیلیکا: بنام پارچه نومکس هم معروف بوده و بیشترین کاربرد این نوع پارچه نسوز در صنایع هوافضا و تولید انواع موشک می‌باشد. این کاربرد به خاطر مقاومت بسیار در برابر حرارت‌های دمایی بالا و تا حدود 900 درجه سانتی‌گراد است. برای پارچه سیلیکون، مقاومت دمای لحظه‌ای تا 1400 درجه سانتی‌گراد هم وجود دارد. استفاده در تجهیزات آتش‌نشانی و همچنین جمع‌آوری گرد وغبار و تجهیزات تصفیه از دیگر کاربردهای پارچه سیلیکا می‌باشد.
آزبست: با نام پارچه فایبر فلون نیز شناخته می‌شود. بیشترین موارد مصرف پارچه آزبست برای حرارت‌گیری و عایق‌کاری ساختمان‌ها، کارخانه‌ها، دیگ‌های بخار و … و همچنین تهیه لباس و دستکش‌های صنعتی می‌باشد. تحمل گرمایی آن در گریدهای مختلف تا دماهای 650 درجه سانتی‌گراد هم می‌رسد.
سرامیکی: مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت‌های زیاد تا حدود 1093 درجه سانتی‌گراد و همچنین دوام و عمر مفید زیاد از ویژگی‌های پارچه نسوز سرامیکی است. از این پارچه‌ها در شرایط سخت الکتریکی و مکانیکی نیز استفاده می‌نمایند. در دو حالت مسلح یا سیم‌دار و ساده تولید می‌شود که مقاومت مکانیکی نوع سیم‌دار بیشتر از نوع بدون سیم است.
از علل پرکابرد پارچه سرامیکی می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
انتقال حرارت پایین با داشتن وزن کم قابلیت انعطاف‌پذیری زیاد در برابر شوک‌های حرارتی، مقاومت بالایی دارد. مقاومت در برابر اغلب مواد شیمیایی و همچنین سایش و فشار الکترونیکی محافظی برای کابل‌های فلزی تقسیم‌کننده محیط داخلی کوره پوشش مناسب و لایه رویی انواع لوله‌ها مناسب برای محافظ درب کوره‌ها
سیلیکونی: به نام پارچه فایبر نیز شناخته می‌شود. با تحمل دمایی تا 350 درجه سانتی‌گراد در دو نوع یک‌رو سیلیکون و دورو سیلیکون تولید می‌شود. از خواص مهم آن انعطاف‌پذیری بالا، مقاومت در برابر شوک‌های حرارتی و نیز اسیدها و بازها و همچنین ضدآب بودن می‌باشد. از این پارچه با نام پرده جوشکاری نیز استفاده می‌شود که علت آن هم استفاده به عنوان حایل میان محل جوشکاری با تجهیزات حساس اداری می‌باشد.
کاربردهای زیر برای پارچه سیلیکونی مورد استفاده می‌باشد:
تهیه انواع بالشتک‌ها، البسه و دستکش‌های نسوز و همچنین تولید کیسه‌های نسوز تولید نوار نقاله نسوز و پرده‌های حرارتی عایق و محافظ روغن ساخت و تولید منهول برای مخازن و سکوهای نفتی، پتروشیمی و نیروگاه‌ها
فایبرگلاس: تحمل دمایی 420 تا 560 درجه سانتی‌گراد را داشته که خود نیز دارای انواع مختلف ساده و فایبرگلاس فویل‌دار می‌باشد. نوع دیگر ضد آتش آن نیز فایبر فلون نام دارد که تحمل دمایی 73 درجه سانتی‌گراد زیر صفر الی 280 درجه سانتی‌گراد بالای صفر را دارد. پارچه نسوز فایبرگلاس مقاومت بالایی در برابر اشعه UV خورشید نیز دارد.
بازالت: تحمل میزان حرارت و گرمایی تا دمای 650 درجه سانتی‌گراد را دارد که در آزمایشگاه و تحت شرایط خاص تا دمای 720 درجه نیز مقاومت داشته است. در برابر اسیدها و بازها و همچنین حلال‌های سفیدکننده مقاومت بالایی دارد. پارچه بازالت به علت عدم خطرات زیست محیطی، جایگزین مناسبی برای پارچه آزبستی می‌تواند باشد.
موارد زیر از مهمترین کاربردهای آن می‌باشد:
عایق حرارتی برای انواع کابل و شینگ‌ها تولید البسه و دستکش‌های نسوز و آتش‌نشانی محافظ پوششی سیم‌های حامل جریان الکتریکی مناسب برای درزگیری و واشر و آب‌بندی مشخصات و خواص پارچه نسوز
با توجه به بیان انواع پارچه‌های پرکاربرد نسوز در صنعت و … و بیان برخی ویژگی‌ها و خواص و همچنین کاربرد آنها، در حالت کلی مشخصات پارچه‌های نسوز و نمد نسوز را به شکل زیر می‌توان بیان کرد که برابر با میزان مقاومتی که در برابر حرارت و دماهای بسیار بالا دارند، در ابعاد متفاوتی تولید و عرضه شده و کاربردهای مختلفی دارند که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مقاومت دمایی بالا بعضاً تا 1500 درجه سانتی‌گراد انعطاف‌پذیری بالا و ضداسید و باز بودن داشتن وزن اندک و خاصیت ضدروغن بودن کاربرد به عنوان عایق برای انواع نیروگاه‌های برق، دیگ‌های بخار، لوله‌ها، کارخانجات و ساختمان‌ها و نیز عایق‌کاری تأسیساتی مقاومت بالا در برابر سایش، کشیدگی، فشار و حرارت عابق مناسب فشار و جریان الکتریکی، عایق مناسب حرارتی پرکاربرد در صنایع مختلف مانند کشی‌سازی، نظامی و هوافضا، کوره‌سازی و پتروشیمی و فولاد به علت عدم اشتعال، مناسب برای دوخت پرده منازل، سایه‌بان، مراکز درمانی، چتر نجات، تهیه البسه آتش‌نشانی و خلبانی و هچنین اتومبیل‌رانان حرفه‌ای مقاوم بودن در مقابل خوردگی و جریان
خصوصیات فوق نشان می‌دهد که با توجه به نوع بافت پارچه نسوز از الیاف‌های خاص، باعث دوام بیشتر پارچه نیز خواهد شد. این پارچه‌ها قابلیت شست‌وشو نیز دارند. اما ممکن است در دراز مدت به علت شست‌وشوی زیاد، خاصیت مقاوم بودن در برابر حرارت و آتش را از دست بدهند. دلیل آن هم از بین رفتن مواد شیمیایی تشکیل‌دهنده تولید آن است که مناسب‌ترین مواد برای شستن پارچه نسوز، مواد غیرمایع می‌باشد. شایسته است این پارچه‌ها در مدت زمان‌های حداکثر یکساله، قبل از بکارگیری مجدد، حتماً مورد تست و آزمایش قرار گرفته شوند تا اطمینان از باقی ماندن خواص آن وجود داشته باشد.
خرید پارچه نسوز
با توجه به موارد عنوان شده در مورد خواص و ویژگی‌های انواع پارچه نسوز، قیمت آن نیز طبعاً برای انواع مختلف متفاوت خواهد بود. برای خرید لازم است میزان گرید پارچه مشخص شده و محل مورد استفاده آن نیز در نظر گرفته شود تا پارچه نسوز متناسب با نوع کاربرد خریداری شود.
در این خصوص شرکت دیرگداز اهواز که با نام اختصاری D.R.CO شناخته می‌شود، تجربه و سابقه فعالیت بیش از 30 ساله در تولید و عرضه انواع نسوزهای شکل‌دار بدون شکل داشته و نیاز صنایع مختلف کشور را تأمین می‌نماید. کارشناسان این شرکت بزرگ با توجه به حسن سابقه کاری، انواع مشاوره و راهنمایی‌های لازم در خصوص انواع پارچه‌های نسوز را قبل از خرید در اختیار مشتری قرار می‌دهند. این امر عاملی خواهد بود تا مشتری برابر میزان کاربردی که خواهد داشت هزینه پرداخته و درباره نوع کارآیی و بازدهی بالا و همچنین کاربرد محصول شناخت کافی را کسب نماید.
شرکت دیرگداز اهواز در کنار پارچه نسوز، محصولات نسوز دیگری نظیر آجر و الیاف نسوز، انواع نمود و چسب نسوز، بتن نسوز و همچنین فروآلیاژ عمده و فروآلیاژ نجیب و … را نیز تولید کرده و به رفع نیاز صنایع کشور کمک می‌کند.
