گروه استان‌ها -سرمدوزی هنری صنعتی در استان چهارمحال و بختیاری است که معیشت بسیاری را به خود وابسته کرده اما اخیرا نوسان قیمت نهاده‌های تولید بلای جان این هنر اصلی ایرانی شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد ، در هر تکه‌ای از این سرزمین، دستان هنرمندی به زدن نقش و نگار مشغول است و با عشق و از اعماق قلب خویش تصویری تازه را می‌سازد تا رهگذران را مبهوت آن سازد. بسیارند هنرمندانی که در گوشه گوشه کشورمان به انداختن نقش بر روی پارچه مشغول هستند و آثاری تماشایی را خلق می‌کنند و استان چهارمحال و بختیاری از این قاعده مستثنا نیست.
سِرمِه‌دوزی یکی از هنرهای رودوزی ایرانی است که در طی آن انواع ملیله فلزی بر روی پارچه‌های نفیس محکم همچون ترمه دوخته می‌شود و آن را با نام ترمه‌دوزی و ملیله‌دوزی هم می‌شناسند.
سرآغاز این هنر را در زمان هخامنشیان می‌دانند و گفته می‌شود دوخت‌های تزئینی و به ویژه سرمه دوزی و وجود پارچه‌های زربافت باعث حیرت اسکندر مقدونی در آن زمان شده است. در این دوران آثاری از سرمه‌دوزی با قطعات نقره و طلا به شکل مفتول تو خالی دیده می‌شود.
سرمه‌دوزی هنری اصیل و زیبا
در دوره اشکانیان دوخت‌های تزئینی به عنوان یکی از کالاهای صادراتی نقش مهی را در اقتصاد ایران داشته است. این رودوزی یکی از صنایع دستی مهم استان‌های یزد، تهران، اصفهان، کاشان، بندرعباس، کردستان، قزوین و چهارمحال و بختیاری می‌باشد.
این هنر اصیل و زیبا، در ابتدای ظهور تمام موادش دست‌ساز و از جنس طلا و نقره بوده است اما در طول زمان به دلیل گران بودن این مواد و بالا رفتن هزینه‌ها و قیمت تمام شده آن مصنوعات شد.
در گذشته این دوخت برای تزیین لباس، پرده‌های مجلل تالارها، سر آستین‌ها، یقه، حاشیه لباس و روسری، رو رخت‌خوابی و . . . استفاده می‌شد اما امروزه استفاده از آن گسترش بیشتری پیدا کرده و بر جنبه‌های تزیینی و دکوراتیو آن افزوده شده است.
برای آغاز کار سرمه‌دوزی بر روی ترمه یا مخمل، بوجود آوردن شرایطی الزامی است از جمله این شرایط لایه‌زنی، طرح‌اندازی و آماده‌سازی پارچه است، در صورتی که این شرایط با حساسیت و توجه خاص صورت پذیرد نتیجه کار مطلوب است.
از ویژگی‌های سرمه دوزی این استان می‌توان به استفاده از مواد اولیه باکیفیت و رنگ‌های ثابت اشاره کرد، بته جقه و شاه عباسی از جمله طرح‌های سنتی و رایج سرمه دوزی است که از دیرباز تا کنون توجه خریداران را به خود جلب کرده است.
زنان استان چهارمحال و بختیاری در قالب سوزن دوزی بر روی لباس‌های محلی در زمان‌های گذشته فعالیت داشته‌اند و از سال 80 به بعد هنر سرمه‌دوزی به اشکال متفاوت در بین زنان این استان رایج شده است.
روایتی از کارآفرینی با سرمه‌دوزی که باعث اشتغال خانگی زنان بسیاری شد
به سراغ یکی از کارآفرینان استان رفتیم که در حوزه هنر سرمه‌دوزی چند سالی است که فعالیت می‌کند، وجیهه اسداللهی اهل شهرستان شهرکرد است، وی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شهرکرد ، اظهار داشت: از سال 1387 این هنر را به صورت شاگرد و استادی شروع کردم، از سال 1391 به صورت آموزش به دیگران این کار را ادامه دادم و به هنرجوها کار داده می‌شد، در خانه انجام می‌دهند و به آن‌ها دستمزد داده می‌شد.
وی با اشاره به علاقه وافری که به دوخت‌ها و رودوزی‌های ظریف دارد، گفت: پا در عرصه کارآفرینی و تولید گذاشتم، با بهره‌گیری از هنر بافندگان محلی و تلاش و کوشش خود، موفق شدم در مدت نسبتا کوتاهی یک تعاونی تاسیس و شغل خود را گسترده‌تر کنم.
کارآفرین حوزه سرمه‌دوزی با بیان اینکه در حال حاضر بالغ بر 30 نفر با هم‌دیگر همکاری داریم، افزود: این هنر کاری است که بر روی ترمه، مخمل و… انجام می‌گیرد، سِرمه قبلاً از الیاف به هم تابیده شده طلا و نقره بوده ولی اکنون به خاطر گرانی از مروارید، بدلیجات و… استفاده می‌شود.
اسداللهی با اشاره به اینکه ترمه و مخمل از استان یزد به دست ما می‌رسد، گفت: خودمان در کارگاه لایه می‌زنیم و اگر نیاز داشته باشه چاپ انجام می‌شود، همچنین به هنرجوها آموزش داده خواهد شد.
آموزش سرمه‌دوزی به 600 نفر توسط کارآفرین این حوزه
وی با بیان اینکه تاکنون حدود 600 نفر آموزش داده شده‌اند، افزود: مواداولیه تهیه می‌شود و بازار هدف خوبی داریم، ترمه و مخمل بیشتر از استان یزد تامین می‌شود.
کارآفرین حوزه سرمه‌دوزی در خصوص واردات بعضی از اقلام مواد اولیه بیان کرد: سرمه و تراش از کشور هند وارد می‌شود در ایران بصورت طلا و نقره است که همه نمی‌توانند استفاده کنند مگر سفارش خاصی باشد، مروارید از کشور چک وارد می‌شود و بعضی اقلام هم بصورت واسطه‌ای به دست ما می‌رسد.
اسداللهی با اشاره به اینکه بازار هدف این کار اول خود ترمه‌دوزها هستند، گفت: کار داده می‌شود و با انجام آن دستمزد گرفته می‌شود، این دستمزد بین دوزندگان براساس حجم و وزن کاری که انجام می‌دهند تقسیم می‌شود.
اکثر دوزندگان سرمه در چهارمحال و بختیاری هستند
وی با بیان اینکه هنر سرمه‌دوزی چندسالی است که در استان چهارمحال و بختیاری جا افتاده است، تصریح کرد: بیشتر دوزندگان سرمه در استان چهارمحال و بختیاری هستند ولی متاسفانه به نام استان دیگری این هنر شناخته می‌شود.
کارآفرین حوزه سرمه‌دوزی با اشاره به اینکه مسئولین حمایت می‌کنند، گفت: خودم زیاد تلاش می‌کنم و می‌خواهم ثابت کنم بیشترین دوزندگان از استان چهارمحال و بختیاری هستند.
وی در خصوص مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد، بیان کرد: نوسان قیمت خیلی زیادی در این مواد اولیه‌ای که از کشور‌های دیگر وارد می شود است و اگر مسئولان نظارت و حمایت می‌کردند تا با واسطه کمتری مواداولیه به دست ما برسد خیلی بهتر می‌شود.
کارآفرین حوزه سرمه‌دوزی با اشاره به اینکه هم آقایان و هم خانم‌ها در این حرفه فعالیت می‌کنند، گفت: آقایان در قسمت لایه زدن، طراحی و چاپ و بعضی وقت‌ها حمل و نقل کار می‌کنند و بقیه کار‌ها با خانم‌ها است.
اسداللهی در پایان خاطرنشان کرد: زنان خانه‌دار می‌توانند به سادگی آموزش سرمه‌دوزی را ببینند و برای خود با این کار در خانه خود، درآمدی داشته باشند، این هنر بسیار زیبا بوده که در صورت بازار کار مناسب، سود زیادی دارد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.