گروه استانها- پنبه مله دارای قدمت طولانی و پنبه‌ای است که منحصر به خوسف در استان خراسان جنوبی است و باید تلاش برای رفع مشکلات پنبه مله استان خراسان جنوبی در دستورکار قرار گیرد. – اخبار استانها –
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، پنبه مله در خراسان جنوبی قدمت طولانی دارد پنبه‌ای که منحصر به منطقه خوسف در خراسان جنوبی است و مردم از گذشته تاکنون به خوش یمنی این نوع پنبه و تولیدات آن اعتقاد داشته اند و در چند سال گذشته بود که شهر خوسف برای نخستین بار به عنوان شهر ملی مله ثبت شد.
هم اکنون در شهرستان خوسف بیش از 8 هکتار زیرکشت پنبه مله است که در سال گذشته 5 تن محصول برداشت شده است.
ملّه در فرهنگ فارسی عمید به نوعی پنبه زرد رنگ و نوعی پارچه خاکی رنگ ترجمه شده و در زبان محلی به سُرخچه (به دلیل رنگ مایل به سرخ این نوع پنبه) شهرت یافته است.
پنبه جزو سرمایه‌‌های منطقه و افراد منطقه در گذشته به حساب می آمده و شاخصهایی از جمله خوش رنگ بودن، طیف رنگی از کرم روشن تا قهوه‌ای آجری و نرمتر بودن این گونه پنبه نسبت به پنبه معمولی، موارد درمانی پارچههای مله، استفاده از آن همراه با سایر گیاهان دارویی و چربی گوسفند برای تولید سرمه چشم ، احترام و قداست پنبه مله بین بومیان منطقه، ویژگی‌‌های ساختاری و فیزیکی پنبه مله که به نسبت گرم‌تر بوده و برای فصول سرد سال نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و خاصیت آن به پشم شتر نزدیک است، موجب تمایز و ویژه ساختن این پنبه شده است.
پنبه مله پنبه‌ای به رنگ قهوه‌ای رنگ است که کشت، داشت و برداشت آن مانند پنبه معمولی است اما از نظر کوتاهی الیاف آن را با کمان حلاجی نمی‌کنند بلکه تمامی فرآیند تبدیل آن به نخ با دست انجام می‌شود.
پنبه مله شوری و خشکی هوا را به خوبی تحمل می‌کند
یکی از پنبه کاران خوسفی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه پنبه مله شباهت زیادی به رنگ خاک بند سار‌هایی دارد که در آن کشت می شود که به آن خاک مل می گفتند و آن پنبه نیز به مله شهرت یافت گفت: پنبه مله خود دارای رنگ طبیعی است و شوری و خشکی هوا را به خوبی تحمل می کند.
وی گفت: در گذشته از این نوع پنبه به دلیل اعتقاد مردم به آن به منظور تولید پارچههای معنوی مانند جانماز، پرده مسجد، سفره نان و شال سر استفاده می‌شد و سرخچه‌هایی که هنوز در صندوقچه مادران و مادربزرگان این دیار به یادگار مانده است.
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار ما نیزگفت: اعتقاد به خوش یمنی گیاه پنبه مله تا حدی بوده که هر کشاورز در حد توان خود کشت این نمونه پنبه را در کنار پنبه سفید انجام می‌دادند.
احمد برآبادی افزود :در گذشته ارتباط و تعامل بین شهرستان‌های خوسف، نهبندان و سربیشه به ویژه مناطق غربی این شهرستان‌ها که دارای مرز مشترک با بخش شرقی خوسف است زیاد بود که به صورت پراکنده به کاشت و تولید پنبه مله و همچنین بافت این پارچه در گذشته اقدام کنند که در حال حاضرهم شاهد این فعالیت‌ها هستیم.
پنبه در خوسف در گذشته ارزش بالایی داشته است
وی با بیان اینکه می‌توان تاریخچه این نوع پنبه را همزمان با پنبه سفید دانست افزود: با توجه به اظهارات و شواهد موجود صنعت پنبه در خوسف در گذشته ارزش بالایی داشته است و با قرار داشتن منطقه در مسیر داد و ستدهای بین منطقه‌ای، تجارت پنبه نیز مطرح بوده است.
پیش بینی خودکفایی ایران در تولید پنبه طی 3 سال آیندهکشت پنبه آغاز شد / پیش بینی رشد 16 درصدی تولیدکارخانه‌های پنبه پاک‌کنی گلستان متروکه شده‌اند / چرخ‌های کارخانه با طلای سفید دیگر نمی‌چرخد
مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی با بیان اینکه شاخصهایی از جمله خوش رنگ بودن، طیف رنگی از کرم روشن تا قهوه ای آجری،نرمتر بودن این گونه پنبه نسبت به پنبه معمولی موارد درمانی پارچههای مله است افزود: استفاده از آن همراه با سایر گیاهان دارویی وچربی گوسفند برای تولید سرمه چشم به دلیل تقدس، احترام و قداست است .
برآبادی بیان کرد: قابل احترام بودن و نگاه همراه با تقدس به پنبه ملّه در کاربردهای آن از قبیل جانماز، سجاده، سفره، پرده، قطیفه(قدیفه)، چادر، گردن پیچ (یلومله) و سایر تأثیر گذار بوده است.
شهر خوسف در مرداد 98 به عنوان شهر مله بافی ثبت ملی شد که با حکمی از سوی معاون صنایع دستی وزیر میراث فرهنگی کشور، فرماندار خوسف به عنوان دبیر شهر ملی مله بافی تعیین و حکم خود را دریافت کرد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی نیز در خصوص حمایت از مله شهر خوسف گفت: سعی می کنیم جلسه مخصوص مله با حضور استاندار، سازمان برنامه و بودجه و مسولان استانی برگزار شود تا بخشی از مشکلات در حوزه تولید، فرآوری و بازاریابی برطرف شود.
حسین عباس زاده با اشاره به ظرفیت مناسب قلعه خوسف برای ایجاد بازارچه صنایع دستی گفت: با ارائه طرح به وزارت میراث فرهنگی، با وزارتخانه رایزنی شده تا اعتبارات ویژه برای بازسازی بازارچه صنایع دستی در مساحت 3 هزار و 700 مترمربع فضای قلعه تاریخی خوسف در بودجه 1400 اختصاص یابد.
تشکیل اتحادیه صنایع دستی ضروری است
وی تشکیل اتحادیه صنایع دستی را با توجه به وجود 7 شرکت تعاونی صنایع دستی در سطح شهرستان ضروری دانست و گفت: امیدواریم امسال در بحث آموزش و تجهیز صنایع دستی بتوانیم اعتبارات خوبیجلین شهرستانی، استان و ملی به خوسف اختصاص دهیم.
فرماندار خوسف و دبیر شهر ملی مله بافی نیز با اشاره به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این شهرستان در زمینه صنایع دستی گفت: پنبه منحصر به فرد مله و هنر مله بافی ظرفیت‌های بزرگی برای اشتغالزایی است که باید با گرفتن کمیته‌های فنی دبیرخانه با جلسات منظم، ایجاد سایت مله، آموزش کشاورزان و هنرمندان در زمینه تولید مله و اختصاص اعتبارات ملی و استانی در اولویت قرا گیرند تا این هنر صنعت را به جایگاه جهانی برسانیم.
محمدعلی آخوندی با اشاره به معرفی مراحل تولید پارچه مله برای جذب گردشگری افزود: صندوق کارآفرینی امید این آمادگی را دارد تا با اعطای تسهیلات ویژه از مله بافان حمایت کند تا هنر مله بافی خفظ و توسعه یابد.
وی افزود: سرمایه گذار در دو بخش مله بافی و سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی در شهرستان وجود دارد اما توقع داریم این توانمندی‌ها از سمت مسئولان استانی نیز مورد حمایت ویژه قرار گرفته شوند.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خوسف هم با اشاره به وظایف دبیرخانه مله گفت: در آینده در قالب این دبیرخانه کمیته‌های تخصصی آموزش، فضاسازی شهری، نرخ گذاری (قیمت گذاری)، بازاریابی و جهانی شدن ایجاد می شود تا برخی از مشکلات موجود در مسیر توسعه مله برطرف شود.
صالحی با اشاره به اینکه ویروس کرونا و محدودیت در برگزاری نمایشگاه‌ها فرصت تبلیغات را از محصول مله گرفت، گفت: امیدواریم با راه اندازی دبیرخانه و کمیته‌های تخصصی به هدف مهم جهانی شدن برسیم.
نبود تسهیلات ویژه با دوره تنفس بلند مدت، چرخه سخت تبدیل پنبه به پارچه مله، عدم نرخ مصوب پارچه مله، بازار فروش محدود، تبلیغات کم و نبود تجهیزات و قیمت بالای آن را از جمله مشکلات در بحث تولید پارچه مله است.
