قزوین- با توجه به مشکلات اقتصادی کشور و تشدید تحریم ها تقویت صنایع کوچک، فعال شدن خوشه سازی در صنایع می تواند کارآمدی و توان رقابت پذیری آنها را به ویژه در شرایط جنگ اقتصادی افزایش دهد.
خبرگزاری مهر- گروه استان ها، آرش صالحی:با توجه به تغییرات کیفی بازارهای جهانی و داخلی، تولیدکنندگان صنعتی با هدف استفاده بهینه از امکانات و پیشگیری از هدر رفت منابع با ارزش تمهیداتی را اندیشیده اند که نتیجه آنها تغییر ساختار صنعتی است.
یکی از مشخصات اصلی این تغییر، افزایش بیش از گذشته صنایع کوچک است، به طوری که در سال های اخیر، در هر دو سطح کشور و استان قزوین، توجه فزاینده ای به کوچک سازی شده و روند توسعه بنگاه های متوسط افزایش یافته است، اما طبق استاندارد سازمان شهرک های صنعتی و صنایع کوچک ایران، بنگاه های صنعتی با نیروی کار یک تا ۹ نفر، صنایع خُرد و ۱۰ تا ۴۹ نفر صنایع کوچک تعریف شده اند.
با وجود اینکه صنایع کوچک دارای مزایای بسیاری نسبت به صنایع بزرگ هستند، کوچک بودن و حجم پایین منابع در دسترس سبب ایجاد محدودیت هایی برای آنها می شود.
مشکل تامین سرمایه
یک کارشناس اقتصادی در گفت وگو با خبرنگار مهر، مشکل اصلی صنایع و واحدهای تولیدی کوچک قزوین را دسترسی محدود به سرمایه دانست و گفت: یکی از علل این معضل، سوء تفاهم بین بانک ها در زمینه تامین مالی این نوع صنایع است؛ چرا که تصور می کنند تامین مالی واحدهای کوچک تولیدی از لحاظ اقتصادی به ضرر آنهاست.
محمود شعبانلو با یادآوری نقش مهم بنگاه های کوچک در رشد مستمر اقتصادی و کاهش فقر، افزود: نرخ بالای بهره، الزامات دوطرفه تعهدات و کمبود دانش در نظام حسابداری سبب شده که صنایع خرد و کوچک به سختی بتوانند به سرمایه اولیه شروع کار دست پیدا کنند که اغلب این موارد ناشی از نگرش اشتباه بانک ها به تامین اعتباری صنایع یاد شده است.
ضعف مدیریت و کمبود نوآوری
این اقتصاددان با بیان اینکه عمده شرکت های کوچک موجود در استان یک مالک دارند، گفت: این مسئله موجب می شود همه امور مدیریتی مانند بازاریابی، تولید و حسابداری توسط خود مدیر انجام شود و از آنجایی که مدیر تمام زمان خود را صرف انجام امور عادی شرکت می کند، بار سنگین کار بر دوش مدیر، مانع تدوین برنامه راهبردی و آینده نگرانه می شود.
شعبانلو، ضعف مدیریت را مهمترین عامل داخلی ورشکستگی صنایع، اعم از بزرگ و کوچک دانست و اضافه کرد: یکی از ضعف های اساسی مدیران شرکت های کوچک این است که به بهانه صرفه جویی در هزینه ها، کمتر از متخصصان با تجربه و دارای مهارت کافی برای تصمیمات درست در جهت منافع شرکت بهره می گیرند.
وی کمبود نوآوری را از دیگر مشکلات صنایع کوچک برشمرد و ادامه داد: متاسفانه اکثر اوقات می بینیم شرکت های تازه تاسیس، اغلب کارهای دیگران را تکرار می کنند و در زمینه های فرایندهایتولید و بازارهای هدف نوآوری به خرج نمی دهند و در اکثر موارد، محدودیت های بازاریابی به عنوان مهمترین مشکل اصلی کارآفرینان، به این علت است که محصول آنها از جهاتی مثل کیفیت، قیمت و طراحی نیازهای مشتریان را برآورده نمی کند.
عقب ماندگی فناوری و دردسرهای کاغذ بازی
مدیر تولید یکی از واحدهای صنعتی کوچک هم عقب ماندگی در حوزه فناوری را در زمره چالش های رشد صنایع کوچک در استان قزوین دانست و به خبرنگار مهر گفت: بی تردید استفاده بهینه از فناوری، کاهش هزینه های تولید، بهبود بهره وری و تداوم کیفیت را به دنبال خواهد داشت که همه اینها منجر به توان رقابت پذیری هر واحد تولیدی را بهبود می بخشد.
احسان قره بیگلو، دیوان سالاری اداری و مقررات دست و پاگیر دولتی را دردسر دیگر بیشترصنایع، به ویژه صنایع خرد و کوچک توصیف کرد و افزود: چون صنایع کوچک از نیروی کافی یا مهارت های لازم برای مذاکره با نهادهای دولتی برخوردار نیستند، قادر نخواهند بود به راحتی مشکلات خود را با کاغذ بازی حل کنند.
وی با تاکید بر ضرورت مشورت نزدیک نهادهای اقتصادی و صنعتی استان با بخش خصوصی، یادآورشد: همچنین دستگاه های مسئول باید سیاست های توسعه بنگاه های کوچک را با قدرت و قوت بیشتری اجرا کرده و با طراحی ساز و کارهای اجرایی لازم برای این کار، راه رشد صنایع کوچک را هموارتر از گذشته کنند.
لزوم خوشه سازی از بنگاه های کوچک
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی و صنایع کوچک استان هم با ذکر اینکه میزان اشتغال درصنایع و بنگاه های کوچک استان بیش از ۴۰ درصد است، گفت: مهمترین راهکار حل مشکلات واحدهای صنعتی کوچک و متوسط که بیش از ۹۰ درصد صنایع استان قزوین را تشکیل می دهند، پدیده شبکه شدن و تجمیع است که از آن به عنوان خوشه سازی یاد می شود.
حمیدرضا خانپور اضافه کرد: یک خوشه صنعتی، مجموعه همگنی از صنایع است که در یک منطقه جغرافیایی متمایز مانند قزوین به خاطر وجود مزیت های ویژه مانند فن و مهارت تولید شیرینی سنتی با اهداف اقتصادی شکل گرفته و همکاری توام با رقابت با همدیگر دارند.
وی در خصوص مزایای تشکیل خوشه های صنعتی اظهارداشت: حضور عرضه کنندگان مواد اولیه، قطعات، ماشین آلات، دستگاه ها و کارگران با مهارت های خاص در یک خوشه، سبب صرفه جویی در هزینه اداره شرکت هایی می شود که در یک خوشه صنعتی حاضر هستند. همچنین از آنجایی که ارائه خدمات به شرکت ها به صورت انفرادی پرهزینه است، خوشه سازی شرکت ها، ارائه خدمات توسط سازمان های پشتیبان دولتی و شرکت های بزرگ به صنایع کوچک را آسان می کند.
خانپور ادامه داد: کاهش هزینه مبادله، دسترسی راحت به اطلاعات، تقویت امنیت شغلی، بهبود کارایی خرید، جایگزین شدن رقابت کیفی به جای رقابت قیمتی، کاهش نیاز به ادغام عمودی، فشار به تولید کننده و افزایش توان رقابت پذیری از مهمترین مزیت های خوشه سازی از صنایع خرد و کوچک هستند.
فعالیت ۸ خوشه صنعتی در قزوین
این مدیر صنعتی با تاکید بر لزوم حمایت ازصنایع کوچک و خوشه های صنعتی استان، گفت: در حال حاضر نیمی از اعتبار شرکت شهرک های صنعتی به برگزاری دوره های آموزشی و نمایشگاههای تخصصی خوشه های صنعتی استان اختصاص دارد که یکی از این نمایشگاه ها ۲۱ مرداد ماه در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی قزوین افتتاح می شود.
خانپور به فعالیت ۸ خوشه صنعتی در استان قزوین اشاره و اضافه کرد: در حال حاضر شیرینی سنتی، گلیم بافی، فرآوری انگور، قطعه سازی خودرو، کفش، صنایع شیمیایی و بسته بندی از خوشههای صنعتی اصلی استان هستند.
وی با اشاره به میزان بالای اشتغال در خوشه بسته بندی، ادامه داد: در این خوشه که از ۲۱۰ واحد صنعتی کوچک مقیاس استان قزوین تشکیل شده، حدود ۷۵۰۰ نفر به کار مشغول هستند، همچنینخوشه فرآوری انگور سال پیش توانست با صادر کردن ۲۰ هزار تن محصول به ارزش ۴۰ میلیون دلار پیش قراول صنایع کوچک استان قزوین در حوزه صادرات باشد.
شهریار کشاورز معاون صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی استان قزوین هم در خصوص اهمیت صنایع کوچکبه خبرنگار مهر گفت: در شرایط کنونی و با توجه به وضعیت تحریم ها و مشکلات اقتصادی ایجاد شده در کشور بهترین راهکار برای خروج از این شرایط تکیه بر صنایع کوچک و متوسط به دلیل ویژگی های خاص آن است.
کشاورز تصریح کرد: انعطاف پذیری، اتکا به تکنولوژی داخلی، سرمایه کم برای راه اندازی، ایجاد اشتغال پایدارو ارزش افزوده بالا از مهمترین ویژگی های این صنایع است که می تواند به تحقق اقتصاد مقاومتی کمک کند.
کشاورز یادآورشد: در استان قزوین صنایع کوچک از وضعیت خوبی برخوردار است و می تواند به رونق تولید کمک کند و ما نیز در شرکت ظهرک های صنعتی حمایت لازم را از فعالان و متقاضیان این عرصه فراهم کرده ایم.
وی در خصوص چالش های صنایع کوچک یادآورشد: بعد از انقلاب اسلامی تکیه بر صنایع بزرگ مورد توجه قرار گرفت در صورتی که در کشورهای توسعه یافته بیشتر تمرکز بر صنایع کوچک بوده است.
معاون صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی استان قزوین افزود: به جای این که مردم اندوخته های خود را نزد بانک ها به امانت بسپارند و سود دریافت کنند و یا در مشاغل کاذب سرمایه گذاری کنند بهتر است آن را در صنایع کوچک به صورت خانوادگی متمرکز کنند و در کسب و کارهای کوچک مورد استفاده قرار دهند تا هم اقتصاد کشور رونق گرفته و شکوفا شود و هم درآمدهای مناسب و پایداری برای خانواده ها و سرمایه گذاران ایجاد شود.
حمایت از صنایع کوچک
در مجموع وجود صنایع کوچک در هر منطقه یا استانی میزان و کیفیت کارآفرینی و مشارکت بخش خصوصی در اقتصاد آن دیار را نشان می دهد که هر چه تعداد این واحدها بیشتر باشد، اقتصاد آن منطقه یا استان پویاتر خواهد بود. ضمن اینکه وجود مشکلات عدیده در این بخش، نشانگر ضرورت خوشه سازی صنعتی به عنوان مهمترین راهبرد توسعه صنایع کوچک است.
راهبردی که می تواند انگشتان کوچک صنعت استان را در کنار هم قرار داده و به مشتی قدرتمند برای خرد کردن دیوارهایی تبدیل کند که جنگ اقتصادی ناجوانمردانه دشمنان برای کشور ایجاد کرده است.
