دبیر ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: از محل اجرای طرح ساماندهی مشاغل خانگی ظرف سه سال گذشته 165 هزار نفر مشغول کار شده‌اند.
مهناز امامدادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در مورد طرح مشاغل خانگی گفت: این طرح از سه سال قبل شروع شده و ظرف سه سال 95 تا آخر 97 حدود 113 هزار نفر متقاضی مشاغل خانگی تسهیلات دریافت کرده و 165 هزار نفر هم مشغول کار شده‌اند.
وی گفت: میزان وام برای مشاغل خانگی برای اشخاص حقیقی تا سقف 50 میلیون تومان شده، در حالی که قبلاً این رقم 20 میلیون بود و برای حرکت‌های گروهی و شبکه‌ای و پشتیبانی تا سقف 200 میلیون تومان وام پرداخت می‌شود.
وی با بیان اینکه تعداد طرح‌های پشتیبانی و گروهی روند صعودی دارد، گفت: در عین حال بیشترین متقاضیان طرح مشاغل خانگی در قالب فعالیت‌ها و افراد مستقل است، اما فعالیت شبکه‌ای به صورت پایدار و درآمد بیشتر است و مردم باید به سمت فعالیت گروهی و شبکه‌ای حرکت کنند.
وی نرخ تسهیلات مشاغل خانگی را 4 درصد با بازپرداخت پنج ساله عنوان کرد و گفت: قبلاً به دلیل داشتن منابع، حدود 10 بانک بودند، اما امسال به دلیل محدودیت منابع فقط بانکهای رفاه کارگران و توسعه تعاون به عنوان بانکهای عامل مشاغل خانگی هستند.
وی گفت: در سال 96 و 97 هر سال 800 میلیارد تومان منابع برای تسهیلات مشاغل خانگی درنظر گرفته شد که امسال به دلیل کمبود منابع، این رقم به 200 میلیارد تومان رسیده است، چون براساس اعلام مقامات بانک مرکزی، اولویت‌هایی مانند تسهیلات قرض‌الحسنه برای ازدواج و تسهیلات جبران خسارات سیل در اولویت قرار گرفته و مشاغل خانگی در اولویت بعدی قرار گرفته است.
به گفته دبیر ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بیشترین متقاضیان مشاغل خانگی شامل 82 درصد خانم و 18 درصد آقا هستند که از تعداد خانم‌ها 47 درصد سرپرست خانوار هستند و از آقایان نیز 15 درصد به عنوان سرپرست خانوار هستند و بقیه به عنوان فرزند یا همسر متقاضی به شما می‌روند. همچنین 74 درصد مشاغل خانگی در مناطق شهری و 26 درصد در مناطق روستایی و عشایری قرار دارند.
به گفته امامدادی، رشته‌های مورد تقاضا برای مشاغل خانگی 320 رشته هستند که عمده این رشته‌ها شامل فرش‌بافی، قالیبافی، پوشاک، خیاطی، نگهداری دام و طیور که از رشته‌های پرطرفدار به شمار می‌روند. همچنین رشته تولیدات چرم دست‌دوز، پرورش قارچ، معرق به ویژه معرق چوب، البته معرق کاشی، صدف هم تقاضا دارد، همچنین رشته‌های گرافیک کامپیوتری، پرورش زنبور عسل و تولید عسل و همچنین پرورش گیاهان دارویی، سنگ‌های قیمتی، تولید زعفران از رشته‌های پرطرفدار هستند که 50 درصد از تقاضاها در این رشته‌ها قرار می‌گیرند.
امامدادی در پاسخ به این پرسش که متقاضیان باید از کجا شروع کنند، گفت: با مراجعه به سایت سامانه اشتغال وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی به بخش مشاغل خانگی ورود می‌کنند و اطلاعات خود را در آن وارد می‌کنند، فهرست مشاغل و اطلاعات دیگر در آن وجود دارد و به لحاظ قانونی محدودیتی نداریم که متقاضی شاغل باشد یا بیکار، اما با توجه به محدودیت منابع، در آخرین جلسه ستاد ساماندهی مشاغل خانگی قرار شد پرداخت تسهیلات به افراد شاغل را ممنوع کنیم. همچنین در مورد میزان سواد و سن متقاضی محدودیتی نیست، اما باید متقاضی دارای گواهی مهارت باشد.
وی همچنین این نکته را هم گفت که برای ثبت‌نام زنان متقاضی در روستاها اگر دستگاه مربوطه تشخیص دهد، می‌تواند بدون گواهی مهارت هم متقاضی رامعرفی کند، در عین حال سازمان فنی و حرفه‌ای تسهیلاتی را فراهم می‌کند که برای یاد گرفتن مهارت، تسهیل‌گری شود که افراد با رشته‌های مختلف چگونه کار کنند، به صورت انفرادی یا گروهی و به صورت یک مجموعه پشتیبان یعنی تحت پوشش باشد.
وی گفت: بعد از وارد کردن اطلاعات شخصی در سامانه مشاغل خانگی وزارت کار، فرد متقاضی به دستگاه اجرایی معرفی می‌شود، هم‌زمان کد رهگیری به وی داده می‌شود و از طریق پیامک به او اطلاع‌رسانی می‌شود که دستگاه‌ها نیز ظرف دو سه هفته باید در این زمینه اظهارنظر کنند. البته برخی ازرشته‌های ستاده‌دار مانند تولید مواد غذایی با توجه به اینکه از حساسیت برخوردار است، برای گرفتن مجوزهای آن زمان لازم است و بعد از صدور مجوز، افراد برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی می‌شوند که البته با توجه به محدودیت منابع در بانکها تأخیر در پرداخت صورت می‌گیرد و در حال حاضر عده زیادی از افراد در نوبت دریافت تسهیلات بانک قرار دارند.
وی گفت: برخی از طرح‌ها با توجه به اینکه در اولویت یک منطقه قرار دارند، می‌تواند خارج از نوبت پرداخت شود، اما رشته‌های ستاره‌دار برای دریافت مجوز کمی زمان‌بر است.
وی در مورد اینکه چه مدت باید در صف تسهیلات بانک برای مشاغل خانگی منتظر ماند، گفت: ممکن است به خاطر محدودیت منابع، یک سال در نوبت باشند. امسال که کل منابع 200 میلیارد تومان درنظر گرفته شده، اگر تقسیم بر 50 میلیون تومان برای هر نفر شود، بیش از 4 هزار نفر نمی‌توانند وام بگیرند.
امامداری همچنین گفت: عده‌ای از افراد هستند که خودشان کار انجام می‌دهند، اما برای گرفتن مجوز و دریافت خدمات تسهیل‌گری مراجعه می‌کنند که این افراد در قالب شبکه، توانمندسازی می‌شوند.
وی با بیان اینکه صرف پرداخت تسهیلات لزوماً منجر به اشتغال نمی‌شود، گفت: کسی که بیکار است، صرف دریافت وام یا مجوز مشکلاتش حل نمی‌شود. مطالعات نشان داده بسیاری از متقاضیان نیاز به توانمندسازی دارند که با مشاوره و هدایت می‌توانند محصولات کیفی‌تر و بهتری تولید و به فروش برسانند.
دبیر ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، همچنین گفت: الگوی توسعه مشاغل خانگی بر سه پایه شناسایی مزیت منطقه و فرصت‌های هر منطقه، توانمندسازی متقاضی و اتصال به بازار قرار گرفته است. در مرحله اول، متقاضی به سامانه مراجعه می‌کند و با افراد توانمند حقیقی و حقوقی و کارآفرین مرتبط می‌شود و از طریق سازمان‌های مردم نهاد، جلب مشارکت می‌کنیم، همچنین فرد توانسنجی می‌شود و تحت هدایت یک تیم، آموزش می‌بیند.
به گفته وی، مثلاً با آموزش نحوه ارائه اظهارنامه مالیاتی، فرد می‌تواند در کسب و کار خود از تخفیف قانونی مالیات برخوردار شود، در حالی که اگر به موقع اظهارنامه ندهد، تمام درآمد او مشمول مالیات می‌شود. همچنین برای بازاررسانی باید ابتدا بازار محصول توسعه پیدا کند و بعد مرحله بعدی تسهیلات ارائه شود.
وی همچنین از شبکه طرح ملی توسعه مشاغل خانگی خبر داد که دو سال به صورت آزمایشی در 9 استان کشور انجام شد و نتیجه خوبی به دست آمد و امسال معاونت امور زنان از منابع خود برای توانمندسازی مشاغل خانگی برای 6 هزار زن سرپرست خانوار در 24 استان با همین فرایند شناسایی و متصل به بازار شدند که اشتغال دائم و پایدار پیدا کنند.
امامداری همچنین گفت: برای حمایت از خانواده زندانیان، تعدادی سهمیه مشاغل خانگی برای آنان درنظر گرفته شد و طرح توسعه مشاغل خانگی هم‌اکنون در 31 استان کشور اجرا می‌شود، البته اعتبارات بسیار اندک است، اما طی تفاهم‌نامه‌ای قرار شد از طریق قرارگاه جهاد دانشگاهی این تسهیلات به متقاضیان اختصاص پیدا کند که با نظارت وزارت کار توانستیم برخی شبکه‌های کالایی ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: شبکه گیوه کشور ایجاد شد که قبلاً محصول گیوه به صورت ساده و سفید تولید می‌شد، اما در قالب این شبکه تنوع رنگ و مدل انجام شد و هم‌اکنون شبکه فرش در مشهد ایجاد شده و افرادی که قبلاً در کار فرش بوده و آن را کنار گذاشته بودند، دوباره شروع به تولید کردند، به گونه‌ای که اول سفارش دریافت می‌کنند و بعد فرش می‌بافند. بنابراین نگاه ما به رشته‌های سنتی هم نگاه جدید است و حتی رشته‌های جدیدی مانند مترجمی و ویراستاری، پویانمایی، فضای مجازی و تولید محتوا در فضای مجازی نیز مدنظر است.
وی گفت: تاکنون 20 شبکه مختلف ایجاد شده است و حدود 20 هزار اشتغال از این طریق بدون پرداخت وام ایجاد شده است.
دبیر ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مورد اینکه در حال حاضر عده‌ای در نوبت دریافت تسهیلات مشاغل خانگی قرار دارند، گفت: بخشی از اعتبارات در قالب شبکه‌ای پرداخت می‌شود، اما در برخی مواقع بدون اینکه وامی پرداخت شود، شبکه‌های موجود توانمندسازی شده به گونه‌ای که صادرات هم پیدا می‌کنند، گرچه رقم صادرات اندک است، اما گاهی محصولات چرم و صنایع دستی توسط همین شبکه‌ها صادر می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه خدمات خانگی مانند نگهداری از کودک، سالمند و یا بیمار و حتی نگهداری از حیوانات در خانه یا آرایشگری جزو مشاغل خانگی به شمار نمی‌رود، گفت: مراد از مشاغل خانگی این است که محصولاتی در خانه تولید و در بیرون به فروش برسد و مشاوره و مترجمی نیز مراد به صورت غیرحضوری است.
