در حالی برداشت پنبه در خراسان جنوبی که رتبه ششم تولید این محصول در کشور را دارد آغاز شده که امسال شاهد افزایش ۱۲ درصدی محصول هستیم، اما از سویی دیگر بهره‌برداران خواهان حمایت هستند، چرا که معتقدند دلالان با قیمت‌های ناچیز پنبه را می‌خرند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، کشاورزی یکی از پردرآمدترین و سالم‌ترین مشاغلی است که می‌توان برای بهبود وضعیت اقتصادی یک محل، شهر، استان و حتی کشور روی آن حساب ویژه باز کرد.
از سوی دیگر ایران سرشار از زمین‌های مستعد و با کیفیت برای پرورش انواع گیاهان، درختان و محصولات کشاورزی است که در صورت استفاده بهینه از آنان می‌تواند تحولی بزرگ در اقتصاد کشور به وجود آورد.
شهرهای مختلف استان خراسان جنوبی ظرفیت‌های گوناگونی دارند، مانند شهرستان بشرویه که قطب کشت و برداشت پنبه محسوب میشود. پنبه یکی از گیاهان صنعتی مهم دنیا است که در بسیاری از صنایع به خصوص نساجی کاربرد فراوانی دارد. شهرستان بشرویه که به عنوان قطب کشاورزی در بخش پنبه شناخته شده، یکی از مهم‌ترین مناطق مناسب جهت کشت پنبه محسوب میشود.
سال‌ها است گفته میشود، دسترنج کشاورزان توسط واسطه‌ها با نازل‌ترین قیمت خریداری میشود و تولید این محصول با توجه به شرایط بازار و ضعف فرآوری و آب‌بر بودن، گرانی تجهیزات برداشت و غیره در حال رنگ باختن است.
برداشت پنبه در استان خراسان جنوبی از اوخر مهرماه آغاز و تا اواخر آذرماه ادامه پیدا می‌کند و می‌توان گفت همه ساله پنبه‌کاران با مشکلات ثابتی مواجه هستند که تاکنون اقدام جدی جهت رفع این مشکلات انجام نگرفته است.
از مهم‌ترین مشکلات پنبه‌کاران خراسان جنوبی برداشت به روش سنتی، کمبود نیروی کار و نبود ماشین‌آلات برداشت است و هزینه کارگری و حمل به کارخانه نیز برای کشاورزان مشکلاتی ایجاد کرده است.
کم‌آبی و خشکسالی تیغی بر بیخ گلوی کشاورز
باد در میان پنبه زارها می‌وزد و صدای کارگرانی را که گاهی می‌خندند و سعی دارند دیگران را هم بخندانند، به گوش همه می‌رساند. پنبه‌ها هم که در زیر گرمای نیم روز پاییزی خوش نشسته‌اند گاهی همراه با باد تکانی به خود می‌دهند و خودنمایی می‌کنند، با این که ظهر است، عده‌ای در گوشه‌ای از زمین پر از پنبه نشسته و اندک خوراکی را که با خود به همراه آورده‌اند، با اشتهای هر چه تمام بر می‌دارند و به هم تعارف می‌کنند. عده‌ای هم که انگار دوست ندارند دست از کار بکشند همچنان مشغول جمع کردن وش‌های پنبه هستند تا شاید امروز دستمزد بیشتری نصیب‌شان شود.
مردی که صاحب زمین است و برای همه چای فراهم کرده و از کارگران مشغول به‌کار می‌خواهد برای خوردن ناهار دست از کار بکشند در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: با وجود افزایش قیمت اقلام مختلف، امسال قیمت پنبه کاهش یافته است.
وی که به گفته خودش، کشاورزی را از پدران خود به ارث برده و با این شغل پیر شده است، بیان کرد: سال گذشته قیمت پنبه به 40 هزار تومان در هر کیلو رسید، اما امسال صحبت از قیمت 25 هزار تومان است، البته صحبت‌هایی در مورد افزایش نرخ آن به 32 هزار تومان هم شنیده میشود، ولی در عمل چیزی مشاهده نکرده‌ایم.
کارگر خانمی که کلاهی بر سر خود دارد تا به گفته خودش آفتاب سوز نشود، اظهار داشت: به‌ازای جمع‌آوری هر کیلو پنبه 3 هزار تومان دریافت می‌کنم، با وجود این گرانی آیا این دستمزد انصاف است؟
صاحب زمین نیز در ادامه صحبت‌ها گفت: سال گذشته، دستمزد جمع‌آوری هر کیلو پنبه 2 هزار تومان بود و البته در زمان اوج کار به 3 هزار تومان هم رسید، اما قیمت فروش پنبه افزایشی نداشته که دستمزدها را افزایش دهیم، البته هنوز به تازگی جمع‌آوری این محصول شروع شده و در زمان اوج کار، مطمئناً کارگران قیمت را بیشتر خواهند کرد.
کاهش قیمت پنبه کمر کشاورز را خم کرده است
کشاورزی دیگر که در زمین کناردستی مشغول وجین علف‌ها است در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه کاهش قیمت پنبه امسال کمر کشاورز را خم کرده است، گفت: در زمان کاشت و داشت این محصول، تمام هزینه‌ها افزایش دو برابری پیدا کرده بود و از هزینه شخم کردن زمین گرفته تا کارگر برای وجین افزایش دو برابری داشته است.
وی با تاکید بر اینکه سال گذشته در زمان وجین برای یک کارگر بین 100 تا 120 هزار تومان پرداخت می‌کردیم، اما امسال بین 200 تا 230 هزار تومان پرداخت کردیم، بیان کرد: با وجود افزایش قیمت بذر، نرخ خرید پنبه کم شده و این به ضرر کشاورز تمام میشود و در این صورت دیگر رغبتی برای کشاورزی باقی نمی‌ماند.
این پنبه‌کار با بیان اینکه برای هر هکتار زمین پنبه، 800 هزار تومان پول آب پرداخت کرده‌ایم، می‌افزاید: تقریباً برای یک هکتار زمین 15 تا 20 میلیون تومان به منظور شیار کردن و سم پاشی، بذر و کود و غیره هزینه شد و آرزو می‌کنیم مبلغی برایمان باقی بماند، آخر جز کشاورزی حرفه دیگری نداریم و باید یک سال را با همین مبلغ اندک بگذرانیم، البته هزینه‌های کاشت سال بعد را هم باید کنار بگذاریم.
تولید پنبه مقرون به صرفه نیست
دیگر پنبه‌کار خراسان جنوبی هم با اشاره به بالا بودن هزینه کارگر برای پنبه‌چینی، گفت: دستمزد کارگران به علاوه هزینه حمل و نقل آنها، برای پنبه‌کاران رقم سنگینی میشود.
وی مهم‌ترین مشکلات پنبه‌کاران را گران بودن کودها و سموم شیمیایی، برداشت به روش سنتی، کمبود نیروی کار و نبود ماشین‌آلات برداشت، کاهش قیمت پنبه و حضور دلالان دانست و گفت: با این شرایط تولید پنبه مقرون به صرفه نیست.
این پنبه‌کار خراسان جنوبی بیان کرد: دسترنج یک ساله کشاورز توسط واسطه‌ها و دلالان با نازل‌ترین قیمت خریداری میشود و با توجه به شرایط بازار و ضعف فرآوری و آب‌بر بودن، گرانی تجهیزات برداشت تولید این محصول مقرون به صرفه نیست و دلالان با ارزان خریدن پنبه، قیمت‌های ناعادلانه حاصل دسترنج ما را به تاراج می‌برند.
پیش‌بینی برداشت 18 هزار تن پنبه از مزارع خراسان جنوبی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی با اشاره به شروع فصل برداشت محصول پنبه، اظهار داشت: پیش‌بینی میشود امسال حدود 18 هزار تن پنبه در استان تولید شود که این میزان تولید در مقایسه با سال قبل افزایش 12 درصدی را نشان می‌دهد.
جعفری افزود: پنبه خراسان جنوبی محل کسب درآمد و رزق و روزی 4 هزار و 925 نفر پنبه‌کار را فراهم کرده و رتبه ششم تولید این محصول را به خود اختصاص داده‌ایم.
وی بیان کرد: امسال در خراسان جنوبی هفت هزار و 115 هکتار سطح زیر کشت پنبه است که در این زمینه نیز در مقایسه با سال گذشته 11 درصد افزایش داشته‌ایم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه شهرستان بشرویه با سه هزار و 500 هکتار بیشتر سطح زیرکشت پنبه را به خود اختصاص داده گفت: بعد از بشرویه شهرستان سرایان با هزار و 400 هکتار، قاین با 800 هکتار بیشترین سطح زیرکشت و میزان تولید پنبه در خراسان جنوبی را دارند.
جعفری با بیان اینکه در شهرستان‌های نهبندان و بشرویه برداشت پنبه به صورت مکانیزه توسط 10 دستگاه کمباین انجام میشود، تصریح کرد: برداشت پنیه به صورت دستی از 20 مهر آغاز شده و تا بهمن ماه ادامه دارد.
وی یادآور شد: سال گذشته 15 هزار و 779 تن پنبه در خراسان جنوبی تولید شده و در حال حاضر هفت کارخانه پنبه پاک کنی در استان فعالیت دارند که سه کارخانه در بشرویه و سرایان است.
فعالیت 4 هزار و 925 نفر بهره‌بردار پنبه در استان
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه از محصول خروجی کارخانه‌های پنبه پاک‌کنی خراسان جنوبی بیش از 10 هزار تن به استان‌هایی چون قم و خراسان رضوی ارسال میشود، بیان کرد: در استان ما 4 هزار و 925 نفر بهره‌بردار پنبه وجود دارد.
وی در پاسخ به اینکه امسال خرید تضمینی یا توافقی برای پنبه در نظر گرفته شده یا خیر گفت: خرید تضمینی بدترین حالت برای یک محصول است، چرا که این بدان معنا است که محصول ما هیچ خریداری ندارد و دولت باید محصول ما را خریداری کند.
جعفری با بیان اینکه باید محصول در بخش عرضه و تقاضا جای خود را باز کند که متاسفانه در استان ما خیلی خود را معطوف به سمت خریدهای توافقی و تضمینی کرده‌ایم، گفت: خرید توافقی را خودمان انجام می‌دهیم و دولت هیچ کمکی نمی‌کند، بلکه از طریق تشکل‌ها انجام میشود تا از خسارت به کشاورز جلوگیری شود.
وی با تاکید بر اینکه امسال شاهد کاهش قیمت پنبه در سطح کشور هستیم، افزود: بنابر دلایل مختلفی از جمله واردات امسال شاهد کاهش قیمت پنبه هستیم که شاهد ضرر کشاورز خواهیم بود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: بیشترین پنبه در استان در شهرستان بشرویه است که هنوز امسال درخواستی مبنی بر خرید توافقی برای ما ارسال نشده است.
وی افزود: در فصل برداشت حضور دلال بر سر هر محصولی را شاهد هستیم که باید بازار را مدیریت کنیم، البته گاهی حضور دلال سبب رقابت و افزایش قیمت میشود.
